W Polsce od 2025 roku obowiązuje nowa ustawa wprowadzająca wolną Wigilię Bożego Narodzenia, czyli 24 grudnia stał się dniem ustawowo wolnym od pracy. Ustawa ta została podpisana przez Prezydenta Andrzeja Dudę 24 grudnia 2024 roku i weszła w życie 1 lutego 2025 roku, co oznacza, że od tego momentu pracownicy w większości branż mogą korzystać z dnia wolnego, by spędzić ten ważny czas z rodziną i bliskimi. Była to długo oczekiwana zmiana, popierana przez znaczną większość społeczeństwa, mająca na celu ułatwienie polakom świątecznych przygotowań i celebracji.
Podstawy prawne i wprowadzenie wolnej Wigilii
Zmiana prawna polega na nowelizacji ustawy o dniach wolnych od pracy oraz modyfikacji Kodeksu pracy, w których Wigilia została dopisana do listy ustawowo wolnych dni. Sejm uchwalił zmiany w listopadzie 2024 roku, Senat ich nie zakwestionował, a podpis prezydenta sfinalizował proces legislacyjny. Przepisy przewidują, że dzień ten jest równorzędny z innymi świętami ustawowymi pod względem prawa do dnia wolnego i związanych z tym świadczeń płacowych.
Kto skorzysta, a kto nie
Wolna Wigilia dotyczy większości pracowników zatrudnionych na podstawie umów o pracę, jednak prawo przewiduje wyjątki dla grup zawodowych, które z uwagi na specyfikę pracy nie mogą tego dnia zaprzestać aktywności. Są to m.in. służby medyczne, ratownicze, transport publiczny, energetyka, osoby zatrudnione w handlu w określonych godzinach, a także inne kluczowe sektory. W takich przypadkach pracodawcy muszą stosować przepisy dotyczące pracy w dni wolne, w tym wypłacać podwójne wynagrodzenie albo udzielać czasu wolnego w innym terminie.
Znaczenie społeczne i ekonomiczne
Wprowadzenie wolnej Wigilii jest zgodne z oczekiwaniami znacznej większości Polaków, którzy od dawna postulowali o formalne uregulowanie tego dnia jako wolnego od pracy. Badania opinii publicznej wykazują, że 67-74% społeczeństwa popiera ten kierunek zmian. Dzięki temu pracownicy mogą spędzić więcej czasu na przygotowaniach do świąt i w gronie rodzinnym, co pozytywnie wpływa na ich dobrostan i integrację społeczną. Dodatkowo, wydłużone możliwości urlopu w okolicach Bożego Narodzenia oraz wolna Wigilia pozwalają na dłuższe okresy wypoczynku i regeneracji.
Zmiany w organizacji pracy handlu
Wprowadzenie wolnej Wigilii pociągnęło za sobą także zmiany w restrykcjach dotyczących handlu. Od 2025 roku trzy niedziele przed Wigilią są handlowe, a liczba niedziel handlowych w grudniu jest ograniczona do dwóch. Ograniczenie to ma na celu dostosowanie warunków pracy do nowego święta wolnego, jednocześnie zapewniając zrównoważone funkcjonowanie rynku i wygodę konsumentów.
Wolna Wigilia to znaczący krok w polskim prawie pracy, który odpowiada na społeczne potrzeby oraz dostosowuje regulacje do standardów, które w wielu krajach są już normą. Polacy mogą teraz cieszyć się tym szczególnym dniem w większym komforcie i zminimalizowanym stresem zawodowym.