Uwaga na mobbing!

Coraz więcej i głośniej mówi się o przypadkach stosowania mobbingu przez przełożonych lub między współpracownikami. W polskich sądach toczy się coraz więcej postępowań w tej sprawie. Mobbing staje się zjawiskiem mniej wstydliwym, o którym mówi się coraz odważniej. Czym jest ów mobbing? Jak go rozpoznać? Jakie ma prawa pracownik dotknięty mobbingiem?
Mobbing okazuje się być zjawiskiem tak starym, jak wykonywana na czyjeś zlecenie praca. Charakter mobbingu może być przeróżny, jednak wspólnym elementem jest naruszanie zasad współżycia społecznego i dobrych obyczajów, które ma doprowadzić do szkodzenia ofierze. Mobbing stosowany jest w celu ośmieszenia pracownika, odizolowanie go od otoczenia, obniżanie jego wartości w oczach współpracowników oraz jego samego. O mobbingu mówi Kodeks pracy, który opisuje to zjawisko jako działania lub zachowania dotyczące lub skierowane przeciwko pracownikowi, które polegają na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika. Wywołują u niego zaniżoną samoocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające taki cel poniżenie lub ośmieszenie pracownika, odizolowanie go lub wręcz wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
Mobbing określany jest także jako terror psychiczny, który w życiu zawodowym charakteryzuje się wrogością i nieetycznym zachowaniem względem ofiary. Zazwyczaj takie zachowanie skierowane jest przeciw jednej osobie, choć zdarzają się przypadki mobbingu grupy pracowników. Ofiary mobbingu są zazwyczaj pozbawiane szansy na pomoc i obronę.
Tym, co pomaga w stosowaniu mobbingu jest hierarchiczny układ zależności pracowniczych, czyli najczęściej przełożony stosuje mobbing wobec swego/ swych podwładnych. Często sprzyja mobbingowi wyższe lub równe wykształcenie podwładnych wobec przełożonego lub przekonania o niższej wartości kobiet wobec mężczyzn, co z kolei może wynikać z uwarunkowań kulturowych.
Działania mobbingowe mogą mieć przeróżny charakter. Powszechnie uważa się, że konflikt o charakterze personalnym jest najczęstszą przyczyną powstania zachowań mobbingowych w środowisku pracy. Jak go rozpoznać? Przede wszystkim należy przyjrzeć się postępowaniu oraz sposobie komunikacji. Pod tym względem działania mobbingowe można podzielić na następujące grupy.
Po pierwsze są to działania z grupy dotyczącej procesu komunikacji. Można do nich zaliczyć np. ograniczanie lub utrudnianie wypowiadania się mobbingowanemu pracownikowi. Jeśli już się pozwala wyrazić swoje zdanie czy stanowisko, to reakcja przełożonego na nie jest zazwyczaj agresywna – albo krzyk, wyzwiska lub głośnym zwymyślaniem. Do tego dochodzi systematyczne krytykowanie życia zawodowego i wykonywanej pracy przez pracownika. W skrajnych przypadkach dochodzi także do gróźb i pogróżek, nękania telefonami czy sms’ami, e-mailem czy listami.
Jednak osoba poddana mobbingowi może także doświadczyć negatywnych zachowań wpływających na relacje międzypracownicze. Zaliczyć do tego typu zachowań należy m.in. unikanie rozmów z pracownikiem, przeniesienie jego stanowiska pracy daleko od innych współpracowników, wpływanie/ przeszkadzanie w zawieraniu i podtrzymywaniu relacji między pracownikami.
Kolejną grupą zachowań podlegających pod mobbing są działania wpływające na negatywne postrzeganie pracownika przez innych współpracowników. Zatem zaliczyć do tego należy szerzenie negatywnych opinii na temat danej osoby i jej pracy, wyśmiewanie publiczne kompetencji pracownika lub/i ich podważanie czy wyśmiewanie wyglądu zewnętrznego danej osoby, a także, jakże popularne w środowisku, plotkowanie.
Ostatnią grupą negatywnych zachowań mobbingujących są zachowania wpływające źle na pozycję zawodową osoby poddawanej mobbingowi. Można tu odnaleźć takie działania jak blokowanie dostępu do informacji służbowych, które są niezbędne do wykonywania zadań na stanowisku pracy. Przełożeni często stosują mobbing polegający na odbieraniu wcześniej przydzielonych zadań danemu pracownikowi, czemu towarzyszą często niewybredne komentarze. Inną formą jest przydzielanie zadań przerastających możliwości danego pracownika, zadań, z którymi pracownik może sobie nie poradzić. Można także przydzielać zbyt dużą ilość zadań, co także może spowodować niewykonanie zadania na czas. Może to także oznaczać nadmierne obciążanie pracownika zadaniami względem innych pracowników.